Διογκώσεις Τραχήλου – Κύστεις και Όγκοι

Κωνσταντίνος Χ. Μπουκόνης
Ωτορινολαρυγγολόγος
Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου
Εξειδικευθείς εις Λονδίνο, Μεγάλη Βρετανία

Διογκώσεις Τραχήλου

  • Συγγενείς Κύστεις
  • Κύστη Θυρεογλωσσικού Πόρου
  • Βραγχιακή Κύστη
  • Λαρυγγοκήλη
  • Εκκόλπωμα Zenker
  • Καλοήθη Νεοπλάσματα

Μια Μάζα στο Λαιμό

Η εμφάνιση μιας διόγκωσης στον τράχηλο δεν είναι κάτι σπάνιο στην κλινική πράξη. Συνήθως εντοπίζονται απ’ τον ασθενή, αν και μπορεί να συμβεί να ανακαλυφθεί απ’ το γιατρό σε μια εξέταση ρουτίνας.

Οι τραχηλικές διογκώσεις διακρίνονται γενικά σε τρεις μεγάλες κατηγορίες : Συγγενείς, Νεοπλάσματα (Καλοήθη και Κακοήθη) και Φλεγμονώδεις.

Με την εξαίρεση της αντιδραστικής λεμφαδενίτιδας που εκδηλώνεται στα πλαίσια μιας ιογενούς συνδρομής και αποδράμει σε λίγες μέρες, κάθε ογκίδιο στο λαιμό απαιτεί κλινική εκτίμηση.

Η εντόπιση μιας μάζας στο λαιμό απαιτεί διερεύνηση αν επιμένει για διάστημα πάνω από δύο εβδομάδες

Ο λαιμός είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη περιοχή με σημαντικές δομές και όργανα. Η εμφάνιση μιας διόγκωσης απαιτεί συστηματική κλινική εξέταση και διαγνωστική προσέγγιση για τον αποκλεισμό κακοήθους όγκου. 

Η εξέταση με ψηλάφηση περιλαμβάνει τον έλεγχο των μεγάλων αγγείων (Καρωτίδα και Σφαγίτιδα Φλέβα) των Σιελογόνων αδένων, του Θυρεοειδή, του Λάρυγγα, του Φάρυγγα και της Τραχείας

Η ακριβής εντόπιση και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μάζας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και την πιθανή διάγνωση. Δεν είναι σπάνιο φυσιολογικές δομές όπως οι χόνδροι του λάρυγγα, το υοειδες οστό και σπόνδυλοι του αυχένα να συγχέονται απ’ τον ασθενή με μια μάζα στο λαιμό.

Η διερεύνηση ολοκληρώνεται με ενδοσκόπηση του ανώτερου αναπνευστικού και ακτινολογικό έλεγχο. Τα ακριβή όρια και τα χαρακτηριστικά του όγκου καθορίζονται με αξονική τομογραφία και μαγνητική τομογραφία, ενώ η ιστολογική διάγνωση με υπερηχογράφημα τραχήλου και παρακέντηση δια λεπτής βελόνης (FNA Biopsy)

Ο Ενδοσκοπικός Έλεγχος

Η ενδοσκόπηση της μύτης, του φάρυγγα και του λάρυγγα είναι μια σύγχρονη, ανώδυνη και με μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια εξέταση. Γίνεται στο ιατρείο με άκαμπτο ή εύκαμπτο ενδοσκόπιο συνήθως κατόπιν ήπιας τοπικής αναισθησίας. Είναι ασφαλής, γρήγορη και καλώς ανεκτή από παιδιά και ενήλικες. Δεν έχει επιπλοκές, διαρκεί μόλις λίγα λεπτά και δεν απαιτείται κάποια προετοιμασία. Το Εύκαμπτο Ενδοσκόπιο με ειδικούς μικρο-χειρισμούς μπορεί να διεισδύσει και στα πιο δύσκολα σημεία επιτρέποντας τον ενδελεχή έλεγχο του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και να μεταφέρει λεπτομερή εικόνα και βίντεο υψηλής ανάλυσης σε οθόνη Full HD.

Σε έναν ενήλικα μια διόγκωση στο λαιμό που επιμένει, θα πρέπει να θεωρείται κακοήθης μέχρι να αποδειχθεί με τη διερεύνηση το αντίθετο

Ο ασθενής, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να συμμετέχει στην εξέταση και να παρακολουθεί στην οθόνη την ενδοσκοπική εικόνα. Έχει τη δυνατότητα να μιλάει κανονικά καθώς ο γιατρός εξηγεί τα ευρήματα και να διαμορφώνει τη δική του άποψη για το αποτέλεσμα της εξέτασης. Η αναλυτική παρουσίαση των κλινικών ευρημάτων επιτρέπει τη σύγκριση τους προ και μετά τη χειρουργική επέμβαση και βελτιώνει τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρού και ασθενή 

Συγγενείς Διογκώσεις Τραχήλου

Κύστη Θυρεογλωσσικού Πόρου

Η κύστη προέρχεται από κατάλοιπα του Θυρεογλωστικού Πόρου. Ο θυρεογλωσσικός πόρος σχηματίζεται κατά την ενδομήτριο ζωή κατά την κάθοδο του θυρεοειδή αδένα από την περιοχή της γλώσσας στην τελική του θέση μπροστά απ’ την τραχεία. Φυσιολογικά ο πόρος εξαφανίζεται, μπορεί ωστόσο τμήματα αυτού να παραμείνουν και να δημιουργήσουν τελικά μια κύστη. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία πιο συχνά όμως σε νεαρά άτομα  (50% πριν την ηλικία των 20 ετών). 

Συνήθως παρουσιάζεται ως ανώδυνη κυστική διόγκωση στη μέση γραμμή στη περιοχή του Υοειδούς Οστού. Τυπικά παρουσιάζει μια κάθετη προς τα πάνω κίνηση όταν ο ασθενής βγάζει την γλώσσα απ το στόμα. Πολλές φορές η διάγνωση τίθεται όταν η κύστη μολυνθεί και σχηματιστεί μια φλεγμονώδης, επώδυνη διόγκωση κάτω απ το σαγόνι. Η διάγνωση τίθεται με την κλινική εξέταση και το τυπικό  ιστορικό του ασθενούς. Η αξονική τομογραφία και το υπερηχογράφημα τραχήλου με παρακέντηση δια λεπτής βελόνης (FNA Biopsy) επιβεβαιώνουν τη διάγνωση. Η διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει απ τη Δερμοειδή Κύστη, που επίσης εμφανίζεται συχνά στη μέση γραμμή. 


Η εκτομή της κύστης είναι θεραπεία εκλογής προκειμένου να αποτραπεί μελλοντική φλεγμονή και αποστηματοποίηση. Επίσης επειδή στην κύστη υπάρχουν κύτταρα του Θυρεοειδούς πάντα υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης Καρκίνου του Θυρεοειδούς. Η επέμβαση γίνεται με γενική νάρκωση με μια μικρή τομή στην περιοχή του υοειδούς οστού. Ταυτόχρονα με την αφαίρεση της κύστης πρέπει να αφαιρείται και τμήμα του υοειδούς οστού για να αποφύγουμε την πιθανότητα υποτροπής και επανεμφάνισης (Sistrunk Procedure). 

Βραγχιακή Κύστη 

Η Βραγχιακή Κύστη είναι μια καλοήθης συγγενής ανωμαλία και προέρχεται από υπολείμματα της βραγχιακής σχισμής. Εκδηλώνεται ως ανώδυνη και μαλακή και διόγκωση στα πλάγια του τραχήλου. Κατά την ψηλάφηση διαπιστώνεται εύκολα η κυστική φύση της μάζας από τον τυπικό κλυδασμό. Συχνά η κύστη συνδέεται με ένα μικρό πόρο με το εσωτερικό του φάρυγγα κοντά στην αμυγδαλή, από όπου υπάρχει χαρακτηριστική πυώδης έκκριση. Η επιμόλυνση της κύστη οδηγεί σε απότομη επώδυνη διόγκωση και σχηματισμό αποστήματος στον τράχηλο. Η κύστη εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία, συχνότερα ωστόσο στην ηλικιακή ομάδα 20 με 30 ετών.

Η διάγνωση τίθεται με την κλινική εξέταση και το τυπικό ιστορικό του ασθενούς. Η αξονική τομογραφία και το υπερηχογράφημα τραχήλου με παρακέντηση δια λεπτής βελόνης (FNA Biopsy) επιβεβαιώνουν τη διάγνωση. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική και περιλαμβάνει την πλήρη εκτομή της κύστης αλλά και των εκφορητικών πόρων. Η αποτυχία εντοπισμού και αφαίρεσης των πόρων συχνά είναι αιτία υποτροπής. Η επέμβαση γίνεται με γενική νάρκωση.

Κυστικό Ύγρωμα  (Λεμφαγγείωμα Τραχήλου)

Τα λεμφαγγειώματα είναι καλοήθεις όγκοι με προέλευση το λεμφαγγειακό ιστό. Συνήθως εκδηλώνονται μέχρι την ηλικία των 2 ετών και συχνά η διάγνωση τίθεται προγεννητικά με το τυπικό υπερηχογράφημα. Η κύστη σχηματίζεται όταν κατά τη διάπλαση απομονώνεται τμήμα λεμφαγγειακού ιστού απ’ το υπόλοιπο λεμφικό δίκτυο με αποτέλεσμα τη συνεχή συσσώρευση λέμφου. Το κυστικό ύγρωμα εντοπίζεται συνήθως στα πλάγια του τραχήλου του παιδιού και το μέγεθος του αυξάνεται σταδιακά. Τυπικά εντοπίζεται μια μαλακή, ελαστική και ανώδυνη κυστική διόγκωση και η διάγνωση επιβεβαιώνεται με υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία. 

Η θεραπεία εκλογής είναι η χειρουργική εκτοµή της κυστικής μάζας υπό γενική νάρκωση. Πάντα υπάρχει ο κίνδυνος αιφνίδιας διόγκωσης που μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην κατάποση και απόφραξη του αεραγωγού 

Λαρυγγοκήλη

Η Λαρυγγοκήλη είναι μια επίκτητη κυστική διόγκωση με προέλευση το πλάγιο τοίχωμα του λάρυγγα (Λαρυγγική Κοιλία). Γενικά είναι σπάνια κατάσταση, συχνότερη σε άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών. Θεωρείται επαγγελματική νόσος και εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα που ασχολούνται με πνευστά μουσικά όργανα. Πιστεύεται ότι οφείλεται στην αυξημένη πίεση του αέρα που ασκείται στη περιοχή του λάρυγγα, όταν ο μουσικός παίζει πνευστά όργανα . 

Διακρίνονται γενικά σε Εσωτερικές, Εξωτερικές και Μικτές. Ο ασθενής παρουσιάζει βράγχος φωνής, δυσκολία στην κατάποση και διόγκωση στον τράχηλο, το μέγεθος της οποίας μπορεί να μεταβάλλεται. Η κήλη περιέχει αέρα και βλέννα και επικοινωνεί ελεύθερα με τον λάρυγγα. 

Όταν η κήλη αποφραχθεί ή μολυνθεί μπορεί να σχηματιστεί απόστημα (πυοκήλη). Το απόστημα εξελίσσεται ταχύτατα σε επώδυνη διόγκωση που μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του αεραγωγού. Η διάγνωση τίθεται από την κλινική εξέταση, την ενδοσκόπηση και την αξονική τομογραφία. 

Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στην κήλη είναι η ίδια με τον υπόλοιπο λάρυγγα, ωστόσο έχει παρατηρηθεί σε ασθενείς με καρκίνο του λάρυγγα μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης λαρυγγοκηλής. Σε κάθε ασθενή με υποψία λαρυγγοκήλης πρέπει να γίνεται ενδελεχής έλεγχος για αποκλεισμό κακοήθειας στο λάρυγγα. 

Η θεραπεία περιλαμβάνει την χειρουργική αφαίρεση της κήλης. Στην Εσωτερική Λαρυγγοκήλη η επέμβαση γίνεται Ενδοσκοπικά Διαστοματικά με χρήση LASER. Η επέμβαση είναι σχετικά ατραυματική (minimal invasive surgery) και η ανάρρωση ταχύτατη, χωρίς εποπλοκές. Στην Εξωτερική και Μικτη Λαρυγγοκήλη απαιτείται συνδυασμένη προσπέλαση και γίνεται επιπλέον εξωτερική τομή στον τράχηλο. 

Έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία 3 διαφορετικές τεχνικές για την πρόσβαση στη περιοχή της κήλης (Transthyrohyoid Membrane Approach, Thyrotomy of the upper 1/3 of the thyroid cartilage, V-shaped Thyrotomy). Η κήλη αναγνωρίζεται στα πλάγια του λάρυγγα και αφαιρείται μαζί με ενδιάμεσο συνδετικό τμήμα. Η ανοιχτή προσπέλαση είναι σαφώς μια μεγάλη επέμβαση και ο ασθενής θα πρέπει να ενημερωθεί διεξοδικά για τις τυχόν επιπλοκές και τους χρόνους ανάρρωσης. 

Εκκόλπωμα Zenker

Το εκκόλπωμα δημιουργείται από προβολή του εσωτερικού τοιχώματος του οισοφάγου προς τα έξω διαμέσου των μυών του φαρυγγοοισοφαγικού σφιγκτήρα (ευένδοτη περιοχή του τριγώνου του Killian). Στο σάκο που σχηματίζεται συσσωρεύονται τροφές κατά την προσπάθεια κατάποσης 

Ο ασθενής αναφέρει συνήθως αίσθημα ξένου σώματος ή αίσθημα πίεσης στο λαιμό και εντοπίζει χαρακτηριστική διόγκωση στο λαιμό. Μπορεί να παρουσιάζει ανεξήγητο βήχα, σιελόρροια και δυσκολία στη κατάποση. Τυπικό σύμπτωμα είναι η αναγωγή τροφών στο στόμα κατά την κατάκλιση ή με εξωτερική πίεση στον τράχηλο. Συχνή είναι η έντονη κακοσμία του στόματος (χαλίτωση) λόγω σήψης του περιεχομένου του εκκολπώματος.

Το εκκόλπωμα Zenker σχετίζεται με εισρόφηση τροφών στον πνεύμονα και εμφάνιση υποτροπιάζουσας βρογχίτιδας και πνευμονίας. Σε περιστατικά με μεγάλου μεγέθους εκκόλπωμα, υπάρχει σχεδόν πλήρης απόφραξη του ανώτερου οισοφάγου και παρεμπόδιση της σίτισης. Οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν ταχεία απώλεια βάρους και καχεξία.

Η υποψία για πιθανό εκκόλπωμα τίθεται από το τυπικό ιστορικό αναγωγής των τροφών και την παρουσία μαλακής διόγκωσης στον τράχηλο. Το εκκόλπωμα αναγνωρίζεται με την ενδοσκόπηση του υποφάρυγγα και του λάρυγγα και επιβεβαιώνεται με διάβαση του οισοφάγου με βαριούχο γεύμα. Η βιντεο-καταγραφή της ακτινοσκοπικής εικόνας τυπικά καταδεικνύει τον σάκο που γεμίζει με το βαριούχο γεύμα κατά την προσπάθεια κατάποσης. Ταυτόχρονα εντοπίζεται πιθανή εισρόφηση τροφής στη τραχεία και τον πνεύμονα.

Η αντιμετώπιση του εκκολπώματος είναι χειρουργική και προτείνεται όταν δημιουργεί έντονα συμπτώματα και επιπλοκές ή όταν επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενή. Η παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση με εξωτερική προσπέλαση (τομή στο λαιμό) περιλαμβάνει την εκτομή του εκκολπώματος και μυοτομή ανώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Η ανοιχτή επέμβαση έχει αντικατασταθεί στις μέρες μας από ενδοσκοπικές διαστοματικές τεχνικές με λιγότερες επιπλοκές και ταχύτερη επούλωση. 

Θεραπεία Εκκολπώματος Zenker

Ενδοσκοπική Διαστοματική Τεχνική – Endoscopic Stapling Technique

Η πλέον σύγχρονη τεχνική είναι η ενδοσκοπική διαστοματική προσπέλαση. Το εκκόλπωμα αρχικά αναγνωρίζεται με την εισαγωγή ειδικού λαρυγγοσκόπιου (Weerda) και στη συνέχεια με ειδικό μηχάνημα (Stapler) γίνεται αφαίρεση του ενδιάμεσου τοιχώματος μεταξύ του οισοφάγου και του εκκολπώματος, δημιουργώντας μια ενιαία κοιλότητα. 

Η μέθοδος είναι ελάχιστα επεμβατική και σχετικά ατραυματική με τον ασθενή να αναρρώνει ταχύτατα. Μετά την επέμβαση η κατάποση αποκαθίσταται άμεσα, ενώ η πιθανότητα επιπλοκών ή υποτροπής είναι πολύ μικρή. 

Καλοήθεις Όγκοι Τραχήλου

Τα καλοήθη νεοπλάσματα εμφανίζονται ως ογκίδια στον τράχηλο και χαρακτηρίζονται από αργή ανάπτυξη και απουσία διήθησης των πέριξ ιστών. Συνήθως είναι σκληρής σύστασης, καθώς μεγαλώνουν μετατοπίζουν τους φυσιολογικούς ιστούς και όργανα του τραχήλου και προκαλούν δυσμορφία στο λαιμό. Συχνότερα οι καλοήθεις όγκοι προέρχονται απ’ το Θυρεοειδή, τους Σιελογόνους Αδένες και το Λιπώδη ιστό (Λιπώματα). 

Σπανιότεροι όγκοι είναι τα Αδενώματα του Παραθυρεοειδούς Αδένα, ο Όγκος του Καρωτιδικού Σωματίου (Χημειοδέκτωμα), το Νευρίνωμα, το Αιμαγγείωμα, το Λεμφαγγείωμα και τα Ινώματα. 

Η διερεύνηση κάθε ογκιδίου στο λαιμό πρέπει να είναι εξαντλητική μέχρι να αποδειχθεί η καλοήθης φύση του. Απαιτείται πλήρης ΩΡΛ έλεγχος που συμπληρώνεται από Αξονική και Μαγνητική Τομογραφία. Η βιοψία δια λεπτής βελόνης (FNA Biopsy) και η ιστολογική του δείγματος θέτει τη διάγνωση.

Αν και πρόκειται για καλοήθεις μάζες η θεραπεία είναι χειρουργική και περιλαμβάνει την πλήρη εξαίρεση και ιστολογική εξέταση του όγκου. Οι λόγοι που επιβάλλουν την επέμβαση σχετίζονται αφενός με την τάση για κακοήθη εξαλλαγή που εμφανίζουν πολλοί καλοήθεις όγκοι και αφετέρου με την πρόκληση σοβαρών πιεστικών φαινομένων στην περιοχή του τραχήλου. Μια μεγάλη μάζα στον τράχηλο μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην κατάποση, νευρολογικά σημεία από συμπίεση νεύρων και δυσκολία στην αναπνοή. 

Η χειρουργική επέμβαση είναι με εξωτερική προσπέλαση και εξειδικεύεται ανάλογα με τη θέση και την προέλευση του όγκου. Ο ασθενής θα πρέπει να  ενημερώνεται διεξοδικά για τις τυχόν επιπλοκές και τους χρόνους ανάρρωσης από ένα χειρουργείο στον τράχηλο. 

Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση εξασφαλίζει ένα περιορισμένο χειρουργικό τραύμα, χωρίς ουλές και μικρό χρόνο ανάρρωσης

Κωνσταντίνος Χ. Μπουκόνης

Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Περιστέρι

Επιστημονικός Συνεργάτης – Χειρουργός ΩΡΛ Νοσοκομείο “ΥΓΕΙΑ”

Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού με το γιατρό καλέστε 2130 575052

Leave a Reply

Φόρμα Επικοινωνίας για Πληροφορίες , Σχόλια και Ραντεβού με το Γιατρό
error: Content is protected !!