Ενδοσκόπηση στον Ύπνο ( Υπνοενδοσκόπηση )
DISE – Drug-Induced Sleep Endoscopy
Διερεύνηση και Διάγνωση Ροχαλητού και Αποφρακτικής Άπνοιας
Τι είναι η Ενδοσκόπηση στον Ύπνο ( Υπνοενδοσκόπηση )
Η Ενδοσκοπική μελέτη του ροχαλητού και της άπνοιας κατά τη διάρκεια του ύπνου ( Υπνοενδοσκόπηση ) γίνεται στην αίθουσα του χειρουργείου με χορήγηση ήπιας καταστολής. Πρόκειται για εξέταση με εξαιρετικά υψηλή διαγνωστική αξία αφού επιτρέπει άμεσο έλεγχο του αεραγωγού υπό πραγματικές – σχεδόν – συνθήκες. Είναι εντελώς ανώδυνη, διαρκεί μερικά λεπτά και δεν απαιτείται νοσηλεία.
Η Ενδοσκόπηση στον Ύπνο είναι μια Διαγνωστική Εξέταση που επιβάλλεται να προηγείται κάθε χειρουργικής επέμβασης για Ροχαλητό ή Αποφρακτική Άπνοια. Η DISE έχει φέρει επανάσταση στη θεραπεία της άπνοιας και του ροχαλητού, αφού παλιότερα ο αεραγωγός εξεταζόταν μόνο με τον ασθενή ξύπνιο
Πρωτοπόροι και “ εφευρέτες “ της εξέτασης ήταν οι Dr Croft και Dr Pringle του Royal National Throat, Nose and Ear Hospital του Λονδίνου. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1990 και αρχικά είχε ονομαστεί Sleep Endoscopy . Αργότερα επικράτησε η ονομασία DISE – Drug-Induced Sleep Endoscopy ( Ενδοσκόπηση κατά τον Φαρμακευτικά Προκαλούμενο Ύπνο ). Στα ελληνικά δεν υπάρχει επακριβής ονομασία για την εξέταση , συχνά χρησιμοποιούνται οι όροι Ενδοσκόπηση στον Ύπνο ή Υπνοενδοσκόπηση
Η DISE γίνεται με ειδικό εύκαμπτο ρινοφαρυγγοσκόπιο, αφού χορηγηθεί στον ασθενή ήπια καταστολή που προκαλεί ελαφρύ ύπνο. Ο ασθενής γρήγορα αρχίζει να ροχαλίζει ή να κάνει άπνοιες και αξιολογούμε ενδοσκοπικά τον αεραγωγό. Η εικόνα μεταφέρεται σε οθόνη Υψηλής Ανάλυσης Full HD και καταγράφεται.
Σε ποιoύς ασθενείς απευθύνεται η Υπνοενδοσκόπηση
Πολλοί ασθενείς με αποφρακτική άπνοια (OSA) αναζητούν εναλλακτικές θεραπείες εκτός της χρήσης CPAP. Η DISE εντοπίζει επακριβώς τη περιοχή απόφραξης και τη συμπεριφορά των ιστών, με σκοπό την επιλογή της σωστής χειρουργικής επέμβασης. Επιπλέον σε ασθενείς υπό διερεύνηση, μπορούμε να προβλέψουμε την πιθανή επιτυχία χρήσης Στοματικού Νάρθηκα ή μάσκας θετική πίεσης.
- Ασθενείς με Αποφρακτική Άπνοια που ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ή ΔΕΝ ΑΝΕΧΟΝΤΑΙ τη μάσκα CPAP
- Ασθενείς με Αποφρακτική Άπνοια που δεν έχουν βελτίωση με τη μάσκα CPAP
- Ασθενείς με ανατομικά προβλήματα που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη μάσκα CPAP
- Ασθενείς με έντονο Ροχαλητό και υποψία Άπνοιας
- Ασθενείς με ενοχλητικό Ροχαλητό που επιζητούν θεραπεία
- Παιδιά με Αποφρακτική Άπνοια που ΔΕΝ έχουν υπερτροφία Αμυγδαλών και Αδενοειδών
H ερμηνεία των ευρημάτων της Υπνοενδοσκόπησης και η επιλογή της επέμβασης
Η Υπνοενδοσκόπηση είναι σχετικά απλή, ακίνδυνη και γρήγορη, ωστόσο έχει ιδιαίτερη σημασία η ερμηνεία των ευρημάτων. Ο γιατρός θα πρέπει να έχει την ανάλογη εκπαίδευση και χειρουργική εμπειρία, ώστε να ερμηνεύσει ορθά τα ευρήματα της εξέτασης αλλά να επιλέξει την κατάλληλη επέμβαση που αντιμετωπίζει το πρόβλημα του συγκεκριμένου ασθενή.
Υπάρχουν περισσότερες από 30 επεμβάσεις στη περιοχή του Φάρυγγα για την θεραπεία του ροχαλητού και της άπνοιας. Σκοπός της εξέτασης δεν είναι μόνο ο εντοπισμός της περιοχής ή των περιοχών που προκαλείται απόφραξη αλλά και η παρατήρηση της συμπεριφοράς των ιστών σε συνθήκες δυναμικές που προσομοιάζουν την πραγματικότητα.
Η χειρουργική του ροχαλητού και της άπνοιας απαιτεί εξειδίκευση και πολύχρονη εμπειρία στο αντικείμενο. Ο γιατρός με το πέρας της εξέτασης και ανάλογα με τις παρατηρήσεις που θα κάνει, θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελέσει την επέμβαση που ενδείκνυται.
Χειρουργική Τεχνική της Ενδοσκόπησης στον Ύπνο ( Υπνοενδοσκόπηση )
Η εξέταση απαιτεί άριστη συνεργασία Χειρουργού ΩΡΛ και Αναισθησιολόγου ώστε να επιτευχθεί ύπνος που να προσομοιάζει κατά το δυνατόν με τον φυσιολογικό. Αυτό προϋποθέτει ανάλογη εξειδίκευση και εμπειρία στο αντικείμενο για την επίτευξη δύο αντικρουόμενων στόχων. Ο ασθενής πρέπει να κοιμάται και να διατηρεί τη δική του αναπνοή, χωρίς να χρειάζεται χορήγηση οξυγόνου. Ταυτόχρονα, τα φάρμακα (προποφόλη, μιδαζολάμη) που χορηγούνται πρέπει να προκαλούν ύπνο και καταστολή αντανακλαστικών ώστε να γίνει η ενδοσκόπηση χωρίς να αντιδρά ο ασθενής στο ερέθισμα και να ξυπνάει.
Όταν ο ασθενής αρχίσει να ροχαλίζει εισέρχεται από τη μύτη ειδικό εύκαμπτο Βίντεο-Ρινοφαρυγγοσκόπιο και γίνεται ενδελεχής έλεγχος του αεραγωγού. Εξετάζουμε τη μύτη, το Ρινο-φάρυγγα, το Στοματο-φάρυγγα, τον Υπο-φάρυγγα και το Λάρυγγα. Η εικόνα μεταφέρεται σε οθόνη Υψηλής Ανάλυσης Full HD και εντοπίζονται οι ιστοί που δονούνται και προκαλούν ροχαλητό ή πλήρη απόφραξη. Με ελαφρά ανάσπαση της κάτω γνάθου (Jaw Lift – Mandibular Pull-Up Manoeuvre) αξιολογείται βελτίωση του αεραγωγού όταν μετακινείται η γλώσσα προς τα εμπρός. Ταυτόχρονα, καταγράφεται ο κορεσμός του οξυγόνου και η καρδιακή λειτουργία. Ο ασθενής ξυπνάει σε 10 περίπου λεπτά και είναι σε θέση να επιστρέωει άμεσα στη καθημερινότητα του.
Η ερμηνεία των ευρημάτων απαιτεί ειδική εκπαίδευση και εμπειρία από τον χειρουργό. Ανάλογα με πρόβλημα που εντόπισε στον ασθενή του κατά την εξέταση θα αποφασίσει ποια χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται
Ευρήματα Υπνοενδοσκόπησης
Η εξέταση αξιολογεί τη βατότητα της Μύτης, του Φάρυγγα , του Υποφάρυγγα και του Λάρυγγα.
Ειδικότερα στη μύτη μας ενδιαφέρει ο εντοπισμός Σκολιωτικού Ρινικού Διαφράγματος, Υπερτροφίας Κάτω και Μέσων Ρινικών Κογχών, Ρινικών Πολυπόδων και Αλλεργικής Ρινίτιδας.
Στο Στοματο-Φάρυγγα αξιολογούμε το μέγεθος των Αμυγδαλών και των Αδενοειδών Εκβλαστήσεων (Κρεατάκια) το μέγεθος της Σταφυλής , τη Μαλακή Υπερώα και τα Πλάγια Τοιχώματα.
Στον Υποφάρυγγα μας ενδιαφέρει κυρίως η Υπερτροφία της Βάσης της Γλώσσας, που αποφράσσει το λαιμό ειδικά όταν ο ασθενής ξαπλώνει.
Στο Λάρυγγα ελέγχουμε τη θέση της Επιγλωττίδας και την ομαλή κινητικότητα των φωνητικών χορδών.
Ερμηνεία Ευρημάτων Υπνοενδοσκόπησης
Τα αποτελέσματα της εξέτασης μπορούν να ταξινομηθούν με βάση διάφορες κατατάξεις. Μνημειώδης είναι η κατάταξη κατά Croft και Pringle (Croft and Pringle Classification), ενώ απλούστερες είναι η κατάταξη κατά Fujita και η κατάταξη VOTE (Velum – Oropharynx – Tongue – Epiglottis). Η περιοχή απόφραξης μπορεί να εντοπίζεται στη Μαλακή Υπερώα, στο Στοματοφάρυγγα (περιοχή Αμυγδαλών) στον Υποφάρυγγα (Βάση της Γλώσσας) και στο Λάρυγγα (Επιγλωττίδα). Αξιολογούμε επίσης την ανάσπαση της κάτω γνάθου και την μεταβολή που προκαλείται στους ιστούς του υποφάρυγγα.
Θα πρέπει να εκτιμήσουμε αν εμπλέκεται μια ή περισσότερες περιοχές και πόσο σοβαρή απόφραξη προκαλείται σε κάθε υπο-περιοχή. Ο βαθμός απόφραξης καθορίζει πόσο επιθετική θα πρέπει να είναι η επέμβαση που θα επιλέξουμε για την αντιμετώπιση της κατάρρευσης της συγκεκριμένης περιοχής. Αξιολογούμε τη Μερική Απόφραξη του αεραγωγού και τη Πλήρη Απόφραξη που είναι ενδεικτική Αποφρακτικής Άπνοιας.
Εξαιρετικά σημαντικός είναι ο τρόπος που προκαλείται η απόφραξη. Μπορεί να υπάρχει Πρόσθιο-Οπίσθια απόφραξη, Πρόπτωση των Πλάγιων Τοιχωμάτων ή Κυκλοτερής Κατάρρευση των ιστών του αεραγωγού. Ο ακριβής μηχανισμός πρόκλησης της απόφραξης είναι ένα δυναμικό φαινόμενο και μπορεί να εκτιμηθεί μόνο με την Ενδοσκόπηση στον Ύπνο. Η συγκεκριμένη παρατήρηση είναι και η σπουδαιότερη για την επιλογή της επέμβασης που θα απελευθερώσει τον αεραγωγό και θα αντιμετωπίσει την Άπνοια.
Ενημέρωση του Ασθενή μετά την Υπνοενδοσκόπηση
Προγραμματισμός Χειρουργικής επέμβασης για Ροχαλητό ή Αποφρακτική Άπνοια
Ο ασθενής μετά την Υπνοενδοσκόπηση ενημερώνεται για το αποτέλεσμα της εξέτασης, παρακολουθώντας το βίντεο της εξέτασης. Επεξηγείται η σοβαρότητα της απόφραξης και υποδεικνύετε η περιοχή που πάσχει.
Όταν ο ασθενής έχει μόνο ροχαλητό η οξυγόνωση είναι σχετικά σταθερή, στην περίπτωση άπνοιας ενημερώνεται για τον βαθμό πτώσης των επιπέδων οξυγόνου στον οργανισμό και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει. Αν και η εξέταση δεν υποκαθιστά τη μελέτη ύπνου μας δίνει μια πολύ καθαρή εικόνα για την άπνοια και πόσο απειλητική είναι αυτή.
Ο γιατρός θα προτείνει ένα εξατομικευμένο χειρουργικό θεραπευτικό πλάνο που θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά να αναπνευστικά προβλήματα του ασθενή. Στη πλειοψηφία των ασθενών με απλό ροχαλητό, το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί επαρκώς όταν επιλεχθεί η ορθή επέμβαση. Στη περίπτωση της άπνοιας η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει το Δείκτη Άπνοιας – Υπόπνοιας σε βαθμό που να μην είναι απαραίτητη η μάσκα CPAP.
Περισσότερα
Διεθνείς Επιστημονικές Πηγές για ΩΡΛ Θέματα