Χρόνια Κρυπτική Αμυγδαλίτιδα – Αμυγδαλόλιθοι – Μικροβιακά Βιοφιλμ (Biofilm)

Χρόνια Κρυπτική Αμυγδαλίτιδα 

Αμυγδαλόλιθοι

Μικροβιακά Βιοφιλμ ( Biofilm )

Οι παρίσθμιες αμυγδαλές εντοπίζονται στο πίσω μέρος του στόματος. Είναι μέρος του συστήματος λεμφικού ιστού του ανώτερου αναπνευστικού  ( Δακτύλιος του Waldeyer ). Παίζουν σημαντικό ρόλο στην ωρίμανση του ανοσοποιητικού συστήματος ειδικά μέχρι την ηλικία των 3 ετών.

Η κρυπτική αμυγδαλίτιδα προκαλείται από τον εκφυλισμό των κρυπτών που βρίσκονται στην επιφάνεια της αμυγδαλής. Οι κρύπτες είναι βαθιές σχισμοειδείς αυλακώσεις που φυσιολογικά χρησιμεύουν στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Όταν εκφυλιστούν σχηματίζουν ευρείες κοιλότητες όπου συσσωρεύονται υπολείμματα τροφών, νεκρά κυτταρικά επιθήλια, πυώδεις βλέννες και μικρόβια.

Στη Χρόνια Αμυγδαλίτιδα δημιουργείται ένα περιβάλλον Σήψης και Χρόνιας Φλεγμονής με τυπικά συμπτώματα την έντονη Κακοσμία του Στόματος, τις Υποτροπιάζουσες Πυώδεις Αμυγδαλίτιδες και το σχηματισμό Αμυγδαλόλιθων

Συμπτώματα Χρόνιας Αμυγδαλίτιδας

Στη χρόνια κρυπτική αμυγδαλίτιδα τα συμπτώματα είναι άτυπα και μη-ειδικά. Ο ασθενής αναφέρει έντονη κακοσμία του στόματος, επίμονο πονόλαιμο, αίσθημα κόπωσης, ανορεξία, μια άσχημη γεύση στο πίσω μέρος του λαιμού και δυσκολία στην κατάποση. 

Μπορεί να υπάρχει ιστορικό επαναλαμβανόμενων επεισοδίων πυώδους αμυγδαλίτιδας, με πυρετό και φαρυγγαλγία, ωστόσο αυτό δεν είναι ο κανόνας. 

Κατά την κλινική εξέταση οι αμυγδαλές είναι εξέρυθρες, με πολλαπλές κρύπτες, αμυγδαλόλιθους ή κύστεις. Τυπικά υπάρχει εικόνα χρόνιας φαρυγγίτιδας, με διάχυτη ερυθρότητα της περιοχής και συχνά διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες. Όταν συμπιεστεί η αμυγδαλή εξέρχεται το δύσοσμο σηπτικό υλικό που γεμίζει τις κρύπτες. 

Λόγω της χρονιότητας των συμπτωμάτων ο ασθενής “ μαθαίνει “ να ζει με το πρόβλημα και όχι σπάνια επισκέπτεται το γιατρό όταν παρατηρήσει για πρώτη φορά Αμυγδαλόλιθους στην επιφάνειας της αμυγδαλής 

Οι λίθοι των αμυγδαλών έχουν κιτρινωπό χρώμα και δημιουργούνται από το σηπτικό υλικό των κρυπτών. Με την εναπόθεση αλάτων ασβεστίου. που έχει αποτιτανωθεί και σκληρύνει, μετά από χρόνια εναπόθεση αλάτων ασβεστίου. 

Οι αμυγδαλόλιθοι εντός των διευρυμένων κρυπτών ενδέχεται να προκαλέσουν απόφραξη και σχηματισμό ενδοαμυγδαλικού αποστήματος. Μπορεί να λάβουν σχετικά μεγάλο μέγεθος και να προκαλέσουν δυσκολία στη κατάποση και αίσθημα ξένου σώματος στο λαιμό. 

Μικροβιακά Βιοφιλμ ( Biofilm )

Η αντιμετώπιση της χρόνιας αμυγδαλίτιδας ( αλλά και της χρόνιας ιγμορίτιδας, της χρόνιας ρινοκολπίτιδας και της χρόνιας μέσης ωτίτιδας ) είναι χειρουργική, λόγω της αποτυχίας των αντιβιοτικών να αποστειρώσουν τους ιστούς. Η αποτυχία οφείλεται στο σχηματισμό ειδικών μικροβιακών αποικιών που ονομάζονται Βιοφιλμ. 

Ο σχηματισμός βιοφίλμ είναι μια στρατηγική επιβίωσης με την οποία τα μικρόβια προσαρμόζονται στο περιβάλλον υπό δυσμενείς συνθήκες. Η ανάπτυξη ενός βιοφίλμ περιλαμβάνει την προσκόλληση των μικροβίων σε μια επιφάνεια, την παραγωγή μιας προστατευτικής πολυμερούς μήτρας ( polymeric matrix ), τον πολλαπλασιασμό και τέλος την απελευθέρωση νέων μικροβίων για τον αποικισμό νέων ιστών. Η κατασκευή και η αρχιτεκτονική των βιοφιλμ προστατεύει την αποικία από αντιβιοτικά και αντισηπτικά διαλύματα, ενώ όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές ( κοινό κρυολόγημα, ιογενείς λοιμώξεις ) τα μικρόβια εξαπλώνονται ταχύτητα και επιμολύνουν υγιείς ιστούς. 

Τελευταίες έρευνες σε δείγματα ιστών αμυγδαλής μετά από αμυγδαλεκτομή, διαπίστωσαν την παρουσία των καρκινογόνων στελεχών του HPV μέσα στις αμυγδαλικές κρυπτες ( tonsillar crypts ). Ο ιός επιβιώνει μέσα στα βιοφίλμ που σχηματίζονται στις αμυγδαλικές κρύπτες και προστατεύεται από το ανοσοποιητικό σύστημα για όσο διάστημα χρειαστεί. Ο ιός υπό κατάλληλες συνθήκες μπορεί να ενεργοποιηθεί προσβάλλοντας τον αμυγδαλικό ιστό, πυροδοτώντας τη διαδικασία της καρκινογένεσης.

Θεραπεία Χρόνιας Αμυγδαλίτιδας

Η αντιμετώπιση της χρόνιας αμυγδαλίτιδας είναι χειρουργική με αμυγδαλεκτομή. Παλιότερες αλλά και νεότερες μέθοδοι μερικής εκτομής ( Αμυγδαλοτομή ) ή συρρίκνωσης του αμυγδαλικού ιστού με καυτηριασμό ( Αμυγδαλόλυση ) δεν αντιμετωπίζουν ριζικά το πρόβλημα, το οποίο συνήθως γρήγορα υποτροπιάζει, ενώ και ο ασθενής περνά όλη την ταλαιπωρία ενός χειρουργείου. Τα σχήματα με διαφορετικούς συνδυασμούς αντιβιοτικών έχουν επίσης δείξει μικρή αποτελεσματικότητα, ακόμα και σε μακροχρόνια αγωγή αρκετών εβδομάδων. Ο κίνδυνος ανάπτυξης αντοχής στα αντιβιοτικά θα πρέπει να αποτρέπει γιατρούς και ασθενείς από πολλαπλές επαναλαμβανόμενες αγωγές.

Αμυγδαλεκτομή και Άμυνα του Οργανισμού 

Η αμυγδαλεκτομή δεν έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η πιο συχνή ερώτηση των ασθενών είναι αν θα αρρωσταίνουν πιο συχνά μετά την επέμβαση. Η απάντηση είναι ότι δεν έχει αποδειχθεί αρνητική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα μετά από παρακολούθηση πολλών χιλιάδων ασθενών, όλων των ηλικιών, για μεγάλα διαστήματα μετά το χειρουργείο. Ο μύθος σχετικά με την λειτουργία των αμυγδαλών ως φίλτρου και τη διαταραχή της άμυνας του οργανισμού μετά την αφαίρεσή τους, έχει καταρριφθεί από τη διεθνή βιβλιογραφία. 

Ειδικά για παιδιά, δεν υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι μετά την επέμβαση νοσούν πιο εύκολα ή εμφανίζουν κλινικά σημαντικές διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος. Μέχρι την ηλικία των 3 ετών, οι αμυγδαλές έχουν κάποιο ρόλο στην ωρίμανση και ανάπτυξη του αμυντικού συστήματος, γι’ αυτό το λόγο η επέμβαση γίνεται μετά την ηλικία αυτή, πλην εξαιρέσεων εφόσον συντρέχουν σοβαροί ιατρικοί λόγοι. Η κύρια ένδειξη για την επέμβαση στα παιδιά είναι η Αποφρακτική Άπνοια η οποία αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μόνο με αφαίρεση των αμυγδαλών και των αδενοειδών. Εναλλακτική θεραπευτική επιλογή δεν υπάρχει και τα οφέλη στην υγεία του παιδιού αντισταθμίζουν πλήρως την όποια επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα.  

Η Χειρουργική Επέμβαση Αφαίρεσης των Αμυγδαλών

Η Αμυγδαλεκτομή γίνεται με LASER, Coblation ή με χρήση ειδικής Διπολικής Διαθερμίας. Με την αξιοποίηση της τεχνολογίας η απώλεια αίματος κατά την επέμβαση είναι μηδενική, ο χειρουργός αφαιρεί τον αμυγδαλικό ιστό και ταυτόχρονα καυτηριάζει τα αγγεία της αμυγδαλής. Το χειρουργείο γίνεται με γενική αναισθησία, διαρκεί περίπου 20 λεπτά στα χέρια ενός έμπειρου Χειρουργού και είναι χειρουργείο ημέρας ( δεν απαιτείται παραμονή στο νοσοκομείο ). Η αναρρωτική άδεια που χορηγείται είναι 2 εβδομάδες.  

Στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες όταν υπάρχουν, η αφαίρεση των αμυγδαλών συνήθως συνδυάζεται με επέμβαση και για “ κρεατάκια “. Αδενοειδεκτομή είναι η επέμβαση με την οποία αφαιρούνται οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις ( κρεατάκια ), στη σύγχρονη εποχή γίνεται ενδοσκοπικά διαρρινικά με χρήση ειδικής Μονοπολικής Διαθερμίας – Αναρρόφησης, Coblation ή Shaver. 

Οι σύγχρονες τεχνικές και τα ειδικά μηχανήματα που χρησιμοποιούμε, επιτρέπουν οι επεμβάσεις αυτές να είναι αναίμακτες. Σε αντίθεση, με την κλασσική τεχνική με ψυχρά εργαλεία ( ψαλίδια, νυστέρια, αδενοτόμοι ) υπάρχει εξ ορισμού αιμορραγία κατά την επέμβαση, η οποία μπορεί να είναι και ανεξέλεγκτη.

Στη περίπτωση επέμβασης για Καρκίνο, η αφαίρεση των αμυγδαλών γίνεται με LASER και είναι πιο εκτεταμένη και ριζική. Όταν υπάρχουν μεταστάσεις στον Τράχηλο συνδυάζεται με Λεμφαδενικό Καθαρισμό. 

Πλεονεκτήματα των Σύγχρονων Τεχνικών Αμυγδαλεκτομής

• Δεν απαιτείται νοσηλεία – Χειρουργείο Ημέρας
• Είναι Αναίμακτη
• Επέμβαση υψηλής χειρουργικής ακρίβειας
• Η επούλωση του τραύματος είναι ταχύτατη
• Μικρότερο τραύμα ιστών
• Μικρότερος Μετεγχειρητικός Πόνος
• Η επέμβαση διαρκεί ελάχιστα 

Επιπλοκές Αμυγδαλεκτομής

Τα μικρά παιδιά αναρρώνουν ταχύτατα από την επέμβαση. Σπάνια και για μικρό διάστημα μπορεί να παρουσιάσουν άρνηση λήψης τροφής. Ο μετεγχειρητικός πόνος συνήθως ελέγχεται με απλά παυσίπονα και μπορεί να διαρκέσει ως 8 ημέρες. Για την αποφυγή μετεγχειρητικής λοίμωξης χορηγούνται αντιβιοτικά. Σε περίπτωση πυρετού ή μη ελεγχόμενου πόνου ο ασθενής πρέπει να επικοινωνήσει με το γιατρό. Στην εποχή μας οι κίνδυνοι της γενικής αναισθησίας θεωρούνται αμελητέοι, με τις πολύ σοβαρές επιπλοκές να μην ξεπερνούν την μία ανά 100.000 επεμβάσεις.

Μετά την επέμβαση