Ίλιγγος Θέσης – Διάγνωση και Θεραπεία
Καλοήθης Παροξυσμικός Ίλιγγος Θέσης – ΚΠΙΘ
Benign Paroxysmal Positional Vertigo – BPPV
Ίλιγγος Θέσης
Ο ίλιγγος θέσης (BPPV) είναι η συχνότερη αιτία ιλίγγου (έως και 80%) και χαρακτηρίζεται από την ξαφνική αίσθηση περιστροφής του χώρου ή του ίδιου του ασθενούς μέσα στο χώρο.
Η ονομασία της πάθησης περιγράφει επακριβώς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της :
- Καλοήθης :δεν είναι απειλητικός για τη ζωή
- Παροξυσμικός :έρχεται αιφνίδια και διαρκεί ελάχιστα
- Ίλιγγος :η ψευδαίσθηση περιστροφής
- Θέσης :εμφανίζεται με την αλλαγή στάσης
Προκαλείται από συγκεκριμένες απότομες αλλαγές της θέσης του κεφαλιού και τα επεισόδια ζάλης είναι σύντομα, μέτριας ή μεγάλης έντασης. Για παράδειγμα, όταν ο ασθενής μετακινεί το κεφάλι πάνω και κάτω ή όταν ξαπλώνει, σηκώνετε ή αλλάζει πλευρό στο κρεβάτι
Αν και είναι ένα ιδιαίτερα ενοχλητικό πρόβλημα σπάνια είναι σοβαρό, εκτός από το γεγονός ότι αυξάνει την πιθανότητα πτώσεων, ειδικά σε ηλικιωμένα άτομα. Η θεραπεία για τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης γίνετε με τις ειδικές ασκήσεις επανατοποθέτησης της ωτοκονίας.
Ο ίλιγγος θέσης, εφόσον διαγνωστεί, μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια μιας απλής επίσκεψης στον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο
Παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση Ιλίγγου
Ο ίλιγγος θέσης εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες. Συχνότερα εκδηλώνεται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ακόμα και σε παιδιά. Ένας τραυματισμός στο κεφάλι ή οποιαδήποτε άλλη διαταραχή των οργάνων ισορροπίας του Λαβυρίνθου, μπορεί προκαλέσει ίλιγγο θέσης σε υγιή άτομα.
Ο Λαβύρινθος και η Ωτοκονια
Μέσα στο αυτί υπάρχει ένα μικροσκοπικό όργανο που ονομάζεται Λαβύρινθος. Στο λαβύρινθο υπάρχουν τρεις ημικυκλικοί σωλήνες που περιέχουν λεπτούς αισθητήρες που παρακολουθούν την περιστροφή του κεφαλιού – πάνω και κάτω, δεξιά και αριστερά – και στέλνουν ερεθίσματα στον εγκέφαλο. Στο λαβύρινθο υπάρχουν επίσης κάποια άλλα ειδικά όργανα που ανιχνεύουν τις κινήσεις και τη θέση του κεφαλιού σε σχέση με τη βαρύτητα. Αυτά τα όργανα περιέχουν μικρούς κρυστάλλους (Ωτοκονία) που είναι ευαίσθητα στη βαρύτητα.
Για διάφορους λόγους, αυτοί οι κρύσταλλοι μπορούν να αποκολληθούν απ’ την φυσιολογική θέση τους και να μετακινηθούν μέσα σε έναν από τους ημικυκλικούς σωλήνες. Η παρουσία της Ωτοκονίας μέσα στον ημικυκλικό σωλήνα έχει σαν αποτέλεσμα την υπερβολική διέγερση του ημικύκλιου σωλήνα με τις αλλαγές θέσης του κεφαλιού, που φυσιολογικά δεν θα ερεθιζόταν. Ο παθολογικός αυτός ερεθισμός των ημικύκλιων σωλήνων προκαλεί τον ίλιγγο θέσης. Οι μη φυσιολογικές ρυθμικές κινήσεις των ματιών (Νυσταγμός) συνοδεύουν συνήθως τα συμπτώματα του καλοήθους παροξυσμικού ιλίγγου θέσης.
Υπάρχουν δύο τύποι BPPV
Συχνότερος τύπος είναι η Καναλολιθίαση (canalithiasis), στην περίπτωση αυτή οι κρύσταλλοι της Ωτοκονίας μπορούν να κινούνται ελεύθερα στο υγρό του Ημικύκλιου Σωλήνα. Πιο σπάνιος τύπος είναι η Κυπελλολιθίαση (cupulolithiasis), όπου οι κρύσταλλοι είναι συνδεδεμένοι με το κυπέλλιο του Ημικυκλιου Σωλήνα .
Στη Καναλολιθίαση ο ίλιγγος διαρκεί λιγότερο από ένα λεπτό, όσο διαρκεί η κίνηση των κρυστάλλων μέσα στο σωλήνα. Μόλις ολοκληρωθεί η κίνηση της κεφαλής ο παρατηρούμενος Νυσταγμός σταματάει και τα συμπτώματα υποχωρούν.
Στην Κυπελλολιθίαση, οι κρύσταλλοι είναι κολλημένοι στο κυπέλλιο με αποτέλεσμα ο νυσταγμός και ο ίλιγγος να διαρκούν περισσότερο, συνήθως έως ότου το κεφάλι απομακρυνθεί από την ακραία θέση πρόκλησης.
Είναι εξαιρετικά σημαντική η ορθή διάγνωση και η διάκριση του τύπου του ιλίγγου, καθώς η θεραπεία είναι διαφορετική για κάθε παραλλαγή
Αιτίες εκδήλωσης του Ιλίγγου Θέσης
Συνήθως δεν υπάρχει καμία γνωστή αιτία για τον ίλιγγο θέσης και ονομάζεται Ιδιοπαθής. Όταν μπορεί να προσδιοριστεί μια αιτία, συχνότερα συσχετίζεται με ένα μικρό έως σοβαρό χτύπημα στο κεφάλι πχ μετά από ένα τροχαίο ατύχημα. Λιγότερο συχνές αιτίες είναι παθήσεις που επηρεάζουν το εσωτερικό αυτί και σπανιότερα βλάβες που προκαλούνται κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης στο αυτί. Ο ίλιγγος θέσης έχει επίσης συσχετιστεί με Ημικρανίες και μπορεί να συνυπάρχει με τη Νόσο Meniere.
Συμπτώματα του Ιλίγγου Θέσης
Ο ίλιγγος θέσης (BPPV) μπορεί να εκδηλωθεί με Αίσθημα Περιστροφής ή Μετακίνησης (Ίλιγγος), Αστάθεια ή απώλεια ισορροπίας, Ζάλη, Ναυτία και Εμετό
Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν περίπου ένα λεπτό και η ένταση του ιλίγγου μπορεί να μεταβάλλεται σε κάθε επεισόδιο. Ο ίλιγγος θέσης μπορεί να εξαφανιστεί για κάποιο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια να επανέλθει.Οι κινήσεις που προκαλούν τον ίλιγγο μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά σχεδόν πάντα προκαλούνται από μια απότομη αλλαγή της θέσης του κεφαλιού.
Μετά το οξύ επεισόδιο ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται έντονη ζάλη ή αδιαθεσία για αρκετή ώρα. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν έντονη αστάθεια και απώλεια ισορροπίας όταν στέκονται ή περπατούν.
Ο Νυσταγμός, δηλαδή οι μη φυσιολογικές ρυθμικές κινήσεις των ματιών είναι τυπικό εύρημα κατά την εξέταση πρόκλησης που γίνεται στο ιατρείο.
Επιπλοκές του Ιλίγγου Θέσης
Παρόλο που ο ίλιγγος θέση είναι εξαιρετικά δυσάρεστος σπάνια προκαλεί επιπλοκές. Η ζάλη ωστόσο μπορεί να προκαλέσει έντονη αστάθεια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις και σοβαρούς τραυματισμούς. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σε ηλικιωμένα άτομα με συνυπάρχουσες άλλες παθήσεις.
Επεισόδιο Ιλίγγου – Πότε να ζητήσετε επείγουσα ιατρική βοήθεια
Όταν ένα επεισόδιο ιλίγγου επιμένει για αρκετή ώρα και συνοδεύετε από τα συμπτώματα και σημεία που αναφέρονται παρακάτω, μπορεί να αποτελεί μέρος ενός πολύ σοβαρότερου προβλήματος (Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο, Όγκος στον Εγκέφαλο, Μηνιγγίτιδα, Λαβυρινθίτιδα).
- Ένας νέος, διαφορετικός ή πολύ σοβαρός πονοκέφαλος
- Πυρετός
- Διπλή όραση ή απώλεια της όρασης
- Απώλεια ακοής
- Πρόβλημα στην ομιλία
- Αδυναμία στα πόδια ή στα χέρια
- Απώλεια συνείδησης
- Πτώση ή δυσκολία στο περπάτημα
- Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
Ο ειδικός Ωτορινολαρυγγολόγος κατά την κλινική εξέταση (Νεύρο – Ωτολογικός Έλεγχος) θα εντοπίσει τα συμπτώματα που δεν προέρχονται από το Λαβύρινθο και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Σε κάθε ασθενή με ίλιγγο γίνετε πλήρης ΩΡΛ εξέταση, Ακοολογικός Έλεγχος και Νευρολογική εξέταση. Στις περιπτώσεις με ύποπτα συμπτώματα απαιτείται έλεγχος με Μαγνητική ή Αξονική Τομογραφία.
Θεραπεία Ιλίγγου Θέσης
Ο ίλιγγος θέσης είναι μια πάθηση που μπορεί να θεραπευτεί με ειδικούς χειρισμούς στη διάρκεια μιας επίσκεψης στο Ιατρείο.
Για την ακριβή διάγνωση θα πρέπει να γίνουν μια σειρά από ασκήσεις από το γιατρό. Θα πρέπει να εντοπιστεί αρχικά το πάσχων αυτί (Δεξιό ή Αριστερό), μετά ο Ημικύκλιος Σωλήνας (Πρόσθιος, Οπίσθιος ή Οριζόντιος) και τέλος ο Τύπος (Καναλολιθίαση ή Κυπελλολιθίαση). Όταν εντοπιστεί επακριβώς το πρόβλημα εφαρμόζεται ο κατάλληλος θεραπευτικός χειρισμός.
Εφαρμογή λάθους χειρισμού είναι δυνατόν να επιδεινώσει τον ίλιγγο και να προκαλέσει έντονη ναυτία και εμετούς
Για τις πιο σπάνιες και περίπλοκες περιπτώσεις απαιτείται ενδελεχής κλινική εξέταση για την εντόπιση του τύπου του ιλίγγου και του ημικύκλιου σωλήνα που έχει προσβληθεί. Η ακριβής διάγνωση είναι βασικής σημασίας για την κατάλληλη επιλογή και εφαρμογή πιο εξειδικευμένων θεραπευτικών χειρισμών
Η πιο απλή του μορφή Ιλίγγου Θέσης είναι η Καναλολιθίαση του Οπίσθιου Ημικύκλιου Σωλήνα, η διάγνωση γίνεται με τον χειρισμό Dix-Hallpike και εφόσον είναι θετική, γίνεται ο αντίστοιχος χειρισμός για την επανατοποθέτηση της Ωτοκονίας στην φυσιολογική της θέση.
Σε περίπτωση υποτροπής θα χρειαστεί να επαναληφθούν οι θεραπευτικοί χειρισμοί από το γιατρό, ενώ σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις πολλαπλών και συχνών υποτροπών ο ασθενής εκπαιδεύεται να κάνει ειδικές ασκήσεις στο σπίτι.
Η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής δεν συνιστάται
