Αλλεργική και Μη-Αλλεργική Ρινίτιδα
- Διερεύνηση και Θεραπεία
- Ατροφική Ρινίτιδα
- Το Σύνδρομο της “ Κενής Μύτης “ (“ Empty Nose ” Syndrome)
Αλλεργική Ρινίτιδα
Υπάρχουν γενικά δύο τύποι ρινίτιδας: η Αλλεργική και η Μη-Αλλεργική
Στην αλλεργική ρινίτιδα, το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει λανθασμένα μια αβλαβή ουσία ως επικίνδυνο εισβολέα. Η ουσία αυτή ονομάζεται αλλεργιογόνο. Το ανοσοποιητικό σύστημα αποκρίνεται στο αλλεργιογόνο απελευθερώνοντας ισταμίνη και άλλους χημικούς μεσολαβητές (φλεγμονή) που συνήθως προκαλούν συμπτώματα απ’ τη μύτη, το λαιμό, τα μάτια, τα αυτιά, το δέρμα και στόμα.
Η εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα προκαλείται συνήθως από τη γύρη που μεταφέρεται στον αέρα κατά τη διάρκεια ανθοφορίας, σε διάφορες περιόδους του έτους.
Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί από κοινά οικιακά αλλεργιογόνα όπως τα επιθήλια του δέρματος ζώων, τη μούχλα και τα ακάρεα της σκόνης. Αυτή ονομάζεται χρόνια ή ολοετής αλλεργική ρινίτιδα, καθώς τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Υπερευερεθιστότητα Ρινικού Βλεννογόνου
Εκτός από τη παρουσία του αλλεργιογόνου, τα ρινικά συμπτώματα μπορούν να προκληθούν ή να επιδεινωθούν και από διάφορα “αθώα“ ερεθίσματα όπως ο καπνός, οι έντονες οσμές και τα αρώματα ή από αλλαγές στη θερμοκρασία και την υγρασία του αέρα. Αυτό συμβαίνει επειδή η αλλεργική ρινίτιδα προκαλεί μια μόνιμη, χρόνια φλεγμονή στη ρινική κοιλότητα, η οποία αυξάνει την ευαισθησία και σε μη παθολογικά ερεθίσματα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται Υπερευερεθιστότητα Ρινικού Βλεννογόνου.
Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα του άσθματος ή να εξελιχθεί σε άσθμα σε ασθενείς που δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς. Πολλοί άνθρωποι με αλλεργική ρινίτιδα είναι επιρρεπείς και σε αλλεργική επιπεφυκίτιδα (αλλεργία στα μάτια).
Μη – Αλλεργική Ρινίτιδα
Τουλάχιστον ένα στα τρία άτομα με συμπτώματα ρινίτιδας δεν έχουν αλλεργίες.
Η μη-αλλεργική ρινίτιδα συνήθως προσβάλλει ενήλικες και προκαλεί συμπτώματα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Εκδηλώνεται συνήθως με λεπτόρευστη ρινική καταρροή και ρινική συμφόρηση. Αυτή η κατάσταση διαφέρει από την αλλεργική ρινίτιδα επειδή δεν εμπλέκεται το ανοσοποιητικό σύστημα.
Συμπτώματα και Επιπλοκές Αλλεργικής Ρινίτιδας
Τα συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνουν Κνησμό (φαγούρα) στη μύτη, στο στόμα, στο λαιμό, στα μάτια, Πταρμό, Ρινική Συμφόρηση, Στοματική αναπνοή, Ρινική Καταρροή, Δακρύρροια, Μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια, Διαταραχή του ύπνου
Συχνές επιπλοκές της αλλεργική ρινίτιδας είναι οι Ρινικοί Πολύποδες, η Ιγμορίτιδα, η Αποφρακτική Άπνοια, οι Εξελκώσεις του ρινικού βλεννογόνου, η Ρινορραγία, ο Πονοκέφαλος και το Αίσθημα Ξηρότητας του φάρυγγα και του λάρυγγα.
Τα συμπτώματα της εποχιακής αλλεργικής ρινίτιδας τείνουν να είναι εντονότερα την άνοιξη και το φθινόπωρο, ενώ τα συμπτώματα χρόνιας αλλεργικής ρινίτιδας είναι σταθερά καθ’ όλο το έτος.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια χρόνια νόσος που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς
Διάγνωση Αλλεργικής Ρινίτιδας
Ο Ωτορινολαρυγγολόγος με εξειδίκευση στην Ρινολογία έχει την κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία για τη διάγνωση του τύπου της ρινίτιδας. Μπορεί να καθορίσει ποια είναι τα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα που προκαλούν το πρόβλημά σας ή να διαπιστώσει ότι τα συμπτώματά σας δεν οφείλονται σε αλλεργία. Ο γιατρός θα πάρει ένα λεπτομερές Ιατρικό και Αλλεργιολογικό Ιστορικό και θα εξετάσει με ειδικό εύκαμπτο ενδοσκόπιο τη ρινική κοιλότητα, το φάρυγγα και το λάρυγγα.
Η διερεύνηση ολοκληρώνεται με ειδικά αλλεργικά τεστ. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι για τον προσδιορισμό των αλλεργιογόνων που προκαλούν τα συμπτώματα είναι οι Δερματικές Δοκιμασίες (Skin Prick Tests) και οι εξετάσεις αίματος (RAST Test).
Ο Ενδοσκοπικός Έλεγχος
Η ενδοσκόπηση της μύτης, του φάρυγγα και του λάρυγγα είναι μια σύγχρονη, ανώδυνη και με μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια εξέταση. Γίνεται στο ιατρείο με άκαμπτο ή εύκαμπτο ενδοσκόπιο συνήθως κατόπιν ήπιας τοπικής αναισθησίας. Είναι ασφαλής, γρήγορη και καλώς ανεκτή από παιδιά και ενήλικες. Δεν έχει επιπλοκές, διαρκεί μόλις λίγα λεπτά και δεν απαιτείται κάποια προετοιμασία.
Το Εύκαμπτο Ενδοσκόπιο με ειδικούς μικρο-χειρισμούς μπορεί να διεισδύσει και στα πιο δύσκολα σημεία επιτρέποντας τον ενδελεχή έλεγχο του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και να μεταφέρει λεπτομερή εικόνα και βίντεο υψηλής ανάλυσης σε οθόνη Full HD
Ο ενδοσκοπικός έλεγχος είναι απαραίτητος ειδικά σε ασθενείς με συμπτώματα αλλεργίας, προκειμένου να αποκλειστούν οι Ρινικοί Πολύποδες και η Πολυποειδής Εκφύλιση των Ρινικών Κογχών
Ο ασθενής, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να συμμετέχει στην εξέταση και να παρακολουθεί στην οθόνη την ενδοσκοπική εικόνα. Έχει τη δυνατότητα να μιλάει κανονικά καθώς ο γιατρός εξηγεί τα ευρήματα και να διαμορφώνει τη δική του άποψη για το αποτέλεσμα της εξέτασης. Η αναλυτική παρουσίαση των κλινικών ευρημάτων επιτρέπει τη σύγκριση τους προ και μετά τη χειρουργική επέμβαση και βελτιώνει τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρού και ασθενή
Άλλες παθήσεις που προκαλούν ρινική απόφραξη είναι το Σκολιωτικό Ρινικό Διάφραγμα, η Υπερτροφία των Κάτω Ρινικών Κογχών, Κακοήθεις και Καλοήθεις Όγκοι της Ρινός και του Ρινοφάρυγγα και η Υπερτροφία των Αδενοειδών Εκβλαστήσεων (Κρεατάκια)
Θεραπεία Αλλεργικής Ρινίτιδας
Μόλις διαγνωστούν τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα, ο γιατρός θα συζητήσει μαζί σας ένα εξατομικευμένο πλάνο για την αποφυγή των αλλεργιογόνων που προκαλούν τα συμπτώματά σας. Για παράδειγμα, αν είστε αλλεργικοί στα ακάρεα της σκόνης ή τη μούχλα, θα πρέπει να λάβετε μέτρα για τη μείωση όσο το δυνατόν αυτών των αλλεργιογόνων μέσα στο σπίτι σας. Για τις εξωτερικές αλλεργίες, όπως η γύρη, τα μέτρα αποφυγής περιλαμβάνουν περιορισμό των υπαίθριων δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια έξαρσης της γύρης.
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας τα φάρμακα που συνιστώνται είναι τα ρινικά κορτικοστεροειδή spray, τα αντι-ισταμινικά χάπια και τα ρινικά αντι-ισταμινικά spray. Για τη μη-αλλεργική ρινίτιδα οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν τα ρινικά κορτικοστεροειδη spray και τα σκευάσματα ρινικού αλατούχου διαλύματος.
Για την αντιμετώπιση της έντονης ρινικής συμφόρησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποσυμφορητικά sprays μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα έως πέντε ημέρες. Η κατάχρηση των αποσυμφορητικών προκαλεί Φαρμακευτική Ρινίτιδα και επιδείνωση των συμπτωμάτων.
Ανοσοθεραπεία
Η Ανοσοθεραπεία είναι μια σύγχρονη και αποδεδειγμένα αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση που παρέχει μακροχρόνια ανακούφιση σε άτομα που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα. Η ανοσοθεραπεία αποτρέπει την εξέλιξη της ρινίτιδας σε άσθμα αλλά και την ευαισθητοποίηση σε άλλα αλλεργιογόνα. Με το πέρας της αγωγής ο ασθενής δεν είναι πλέον αλλεργικό άτομο.
Η Υπογλώσσια Ανοσοθεραπεία (SLIT) αποτελεί την πλέον σύγχρονη μορφή ανοσοθεραπείας που εγκρίθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και την Ευρώπη. Αντί των ενέσιμων εμβολίων χρησιμοποιούνται πλέον Υπογλώσσια Sprays (ψεκασμός κάτω από τη γλώσσα) σε καθημερινή βάση.
Η διάρκεια της θεραπείας είναι 5 με 7 έτη
Ενδοσκοπική Χειρουργική Ρινός και Αλλεργία
Ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην φαρμακευτική αγωγή ή δεν την επιθυμούν λόγω παρενεργειών ή δεν μπορούν να την ακολουθήσουν λόγω άλλων ιατρικών προβλημάτων, έχουν την επιλογή της χειρουργικής επέμβασης.
Η σύγχρονη Ρινοχειρουργική μπορεί να προσφέρει ανεμπόδιστη ρινική αναπνοή αξιοποιώντας τις σύγχρονες ενδοσκοπικές τεχνικές και την πρόοδο της τεχνολογίας.
Οι επεμβάσεις θα πρέπει να επιλέγονται με αυστηρά προεχγειρητικά κριτήρια. Μετά από ενδελεχή προεγχειρητικό έλεγχο ο χειρουργός σχεδιάζει ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό – χειρουργικό πλάνο, προσαρμοσμένο στην ιδιαίτερη ανατομία κάθε ασθενή.
Η Ενδοσκοπική Κογχοπλαστική, η Ενδοσκοπική Διαφραγματοπλαστική και η Ενδοσκοπική Χειρουργική των Παραρρινίων – Πολυποδεκτομή είναι οι πλέον σύγχρονες επιλογές.
Χειρουργικές Επιλογές για τη Βελτίωση της Αναπνοής
Η Σύγχρονη Ενδοσκοπική Ρινοχειρουργική εξασφαλίζει Ελεύθερη Ρινική Αναπνοή, ανεξάρτητα απ’ το οίδημα που προκαλεί στους ιστούς η Αλλεργική Ρινίτιδα
Ατροφική Ρινίτιδα
Η ατροφική ρινίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου εξαιρετικά δύσκολη στη διαχείριση και στην αντιμετώπιση. Χαρακτηρίζεται από ατροφία του βλεννογόνου και πυώδεις κρούστες με δυσάρεστη οσμή. Διακρίνεται σε Πρωτοπαθή ατροφική ρινίτιδα (Ιδιοπαθής) και Δευτεροπαθή ατροφική ρινίτιδα. Η Δευτεροπαθής ατροφική ρινίτιδα εμφανίζεται μετά από ακρωτηριαστικές επεμβάσεις στη μύτη, από χρήση κοκαΐνης, μετά από ακτινοθεραπεία και στη πορεία χρόνιων κοκκιωματτωδών παθήσεων (σύφιλη, σαρκοείδωση και ρινοσκλήρωμα)
Πρωτοπαθής Ατροφική Ρινίτιδα
- Ξηρά Ρινίτιδα (Rhinitis Sicca)
- Όζαινα (Ozaena)
Η πρωτοπαθής ατροφική ρινίτιδα είναι μια χρόνια διαταραχή του ρινικού βλεννογόνου, η οποία εγκαθίσταται αργά και προοδευτικά και συνήθως χωρίς κάποια αναγνωρίσιμη αιτία. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία φλεγμονωδών διηθήσεων και την απώλεια του φυσιολογικού κροσσωτού επιθηλίου.
Η αιτιολογία της πρωτοπαθούς ατροφικής ρινίτιδας είναι άγνωστη. Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί ορμονικές διαταραχές, διατροφικά ελλείμματα (αβιταμίνωση) και χρόνιες βακτηριακές λοιμώξεις. Οι ασθενείς εμφανίζουν έντονη ξηρότητα της μύτης, κρούστες και ρινική απόφραξη. Καθώς η νόσος εξελίσσεται εμφανίζονται υποτροπιάζουσες πυώδεις ιγμορίτιδες, ρινορραγίες, διάτρηση του διαφράγματος και πόνος στο μέσο τμήμα του προσώπου.
Η Ξηρά Ρινίτιδα (Rhinitis Sicca) είναι μια μορφή ατροφικής ρινίτιδας με χαρακτηριστικό την υπερτροφία και ξηρότητα του βλεννογόνου. Η Όζαινα (Ozaena) είναι επίσης μια μορφή πρωτοπαθούς ατροφικής ρινίτιδας, που χαρακτηρίζεται από προοδευτική ατροφία του βλεννογόνου, την απορρόφηση των οστών, την απώλεια όσφρησης και την έντονη δυσοσμία της μύτης λόγω σχηματισμού εφελκίδων.
Δευτεροπαθής Ατροφική Ρινίτιδα
Το Σύνδρομο της “ Κενής Μύτης “
“ Empty Nose ” Syndrome
Το σύνδρομο της ” κενής μύτης ” είναι μια ιατρογενής παθολογική κατάσταση και ανήκει στο φάσμα της δευτερογενούς ατροφικής ρινίτιδας. Είναι μια συγκεκριμένη κλινική οντότητα που προκαλείται από τις αλλαγές στη ροή του αέρα και την απώλεια του μηχανισμού κλιματισμού της μύτης μετά από ακρωτηριαστικές ρινολογικές επεμβάσεις.
Δεν υπάρχει σαφής τρόπος για να περιγράψουμε την αίσθηση της αναπνοής που έχουν οι ασθενείς με το σύνδρομο. Οι περισσότεροι αναφέρουν ότι αισθάνονται τη μύτη τους ” βουλωμένη ” επειδή δεν βρίσκουν καλύτερη λέξη να περιγράφει το πρόβλημα τους. Άλλοι νιώθουν τη μύτη τους πολύ ανοιχτή αλλά αναφέρουν ότι δεν μπορούν να γεμίσουν με αέρα τους πνεύμονες. Κατά την κλινική εξέταση η μύτη καλύπτεται από εφελκίδες και υπάρχει έντονη ξηρότητα.
Η ικανοποίηση που προσφέρει η φυσιολογική ρινική αναπνοή είναι μια πολυσύνθετη νευρο-φυσιολογική λειτουργία. Ειδικοί αισθητήρες πίεσης που υπάρχουν στο βλεννογόνο της μύτης διεγείρονται από τη ροή του αέρα προσφέροντας την ευχαρίστηση της ελεύθερης αναπνοής. Για την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού το ρεύμα του αέρα εντός της μύτης θα πρέπει να έχει συγκεκριμένη πίεση και ο αριθμός των αισθητήρων να είναι επαρκής. Οι κόγχες εξυπηρετούν ένα πολύ σπουδαίο διττό ρόλο στη διαδικασία αυτή. Αφενός ρυθμίζουν τη ροή του αέρα έτσι ώστε να φτάνει στους αισθητήρες με την κατάλληλη πίεση και αφετέρου ο βλεννογόνος που τις καλύπτει περιέχει ένα πολύ μεγάλο αριθμό αισθητήρων.
Η ριζική εκτομή των κογχών (Πλήρης Κογχοτομή) επηρεάζει σημαντικά την αναπνευστική λειτουργία. Η μύτη μετεγχειρητικά έχει ευρείες ρινικές κοιλότητες με αποτέλεσμα το ρεύμα του εισπνεόμενου αέρα να έχει πολύ χαμηλή πίεση και μην καταφέρνει να διεγείρει τους υποδοχείς. Επιπλέον, η απουσία των κογχών στερεί ένα πολύ σημαντικό αριθμό αισθητήρων που βρίσκονται φυσιολογικά στο βλεννογόνο που τις καλύπτει. Η πλήρης κογχοτομή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές λειτουργικές διαταραχές και ανάπτυξη δευτερογενούς ατροφικής ρινίτιδας.
Θεραπεία Ατροφικής Ρινίτιδας
Βασικοί στόχοι της θεραπείας είναι η ενυδάτωση της μύτης και η αντιμετώπιση των μικροβιακών λοιμώξεων. Συστήνονται συχνές ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό ή με διάλυμα διττανθρακικών. Τοπικά εφαρμόζονται για εφύγρανση παραφίνη, γλυκερίνη και έλαια. Η χορήγηση βιταμινών και σιδήρου επίσης είναι ωφέλιμη. Τα αντιβιοτικά χορηγούνται για την αντιμετώπιση της οξείας φλεγμονής αλλά και μακροχρόνια για την προστασία και “ αποστείρωση “ της μύτης. Συνήθως προηγείται καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα για την επιλογή του κατάλληλου αντιβιοτικού. Η χορήγηση αντιβιοτικών σταγόνων έχει αποδειχτεί αποτελεσματική στον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Διάφορες χειρουργικές και επεμβατικές τεχνικές έχουν δοκιμαστεί κατά καιρούς με αμφισβητούμενα ωστόσο αποτελέσματα. Η επιλογή του χειρουργείου συστήνεται σε αποτυχία της συντηρητικής αγωγής και επιδεινούμενη νόσο. Η λογική των επεμβάσεων είναι η μείωση του ελεύθερου χώρου των ρινικών κοιλοτήτων και για να επιτευχθεί χρησιμοποιούνται διάφορα μοσχεύματα.
Η συχνή απομάκρυνση των σκληρών εφελκίδων ενδοσκοπικά στο ιατρείο είναι εξαιρετικά σημαντική για την υγιεινή της μύτης, τη πρόληψη λοιμώξεων και τη βελτίωση της αναπνοής.
