Κακοσμία του Στόματος – Χαλίτωση ( Halitosis )
” Γιατί μυρίζει η ανάσα “
Χαλίτωση
Η χρόνια κακοσμία του στόματος ονομάζεται Χαλίτωση (Halitosis). Η ήπια και παροδική δυσοσμία προκαλείται από την απελευθέρωση πτητικών αερίων από βακτήρια που φυσιολογικά αποικίζουν το στόμα, τη γλώσσα, τα ούλα και τα δόντια. Πρόκειται για ένα πολύ συχνό πρόβλημα, που μπορεί να ταλαιπωρεί για χρόνια τον ασθενή. Δεν είναι περίεργο που τα ράφια των καταστημάτων ξεχειλίζουν από προϊόντα που έχουν σχεδιαστεί για την καταπολέμηση της κακοσμίας, με μικρή ωστόσο αποτελεσματικότητα.
Συχνά αίτια δυσάρεστης μυρωδιάς είναι το κάπνισμαο αλκοολισμός, η λήψη φαρμάκων και οι χημικές δίαιτες. Συνήθως ο ασθενής προσέρχεται στο γιατρό όταν έχει εξαντλήσει διάφορες μεθόδους βελτίωσης του προβλήματος όπως τη φροντίδα της στοματική υγιεινής, την αντιμετώπιση οδοντιατρικών προβλημάτων και αλλαγές στη διατροφή.
Η ευχάριστη μυρωδιά και η δροσερή αναπνοή είναι ένδειξη υγιεινής και αποτελεί βασικό στοιχείο του τρόπου με τον οποίο επικοινωνούμε. Η δύσοσμη αναπνοή είναι εξαιρετικά ενοχλητική, μπορεί να προκαλεί άγχος, ντροπή και ανασφάλεια στον ασθενή, επηρεάζοντας τις κοινωνικές, επαγγελματικές και ερωτικές σχέσεις.
Στη πλειονότητα των περιπτώσεων ο ασθενής δεν έχει επίγνωση του προβλήματος και το συνειδητοποιεί μετά από επίμονες επισημάνσεις των οικείων του. Πιο σπάνια κατάσταση είναι η Ψευδο-χαλίτωση, η οποία αναφέρεται σε άτομα που παραπονιούνται για κακοσμία του στόματος τους, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ανιχνεύσιμη κλινικά δυσάρεστη αναπνοή.
Από τα συχνότερα αίτια δυσάρεστης αναπνοής είναι η Ξηροστομία και η Στοματική Αναπνοή λόγω Ρινικής Απόφραξης. Το σάλιο φυσιολογικά είναι λεπτόρρευστο και βοηθά στον καθαρισμό της στοματικής κοιλότητας και στην απομάκρυνση των υπολειμμάτων της τροφής.
Σε ασθενείς με ρινική απόφραξη και στοματική αναπνοή το στόμα είναι στεγνό και το σάλιο αφυδατώνεται, σχηματίζοντας μια παχύρρευστη βλέννη που κολλάει στο στόμα, το φάρυγγα και το λάρυγγα.
Σε συνθήκες ξηροστομίας τα αναερόβια μικρόβια του στόματος πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και αυξάνει η παραγωγή πτητικών θειούχων ενώσεων (δύσοσμη απόπνοια). Το πρόβλημα είναι εντονότερο όταν ο ασθενής αναπνέει με το στόμα κατά τον βραδινό ύπνο, το επόμενο πρωί αισθάνεται φλέγματα να έχουν κολλήσει στο λαιμό και η αναπνοή έχει μια δυσάρεστη μυρωδιά.
Αίτια Κακοσμίας Στόματος
Η Χρόνια Κρυπτική Αμυγδαλίτιδα και οι Αμυγδαλόλιθοι είναι μια χρόνια φλεγμονή των παρίσθμιων αμυγδαλών με χαρακτηριστικό τη χρόνια δύσοσμη αναπνοή. Οι αμυγδαλικές κρύπτες και οι λίθοι των αμυγδαλών αποτελούν μόνιμη εστία σήψης στη στοματική κοιλότητα λόγω της συσσώρευσης υπολειμμάτων τροφής, νεκρών επιθηλίων και υπερανάπτυξης μικροβίων.
Η Ξηροστομία, σε υγιείς ενήλικες, προκαλείται συνήθως λόγω Στοματικής Αναπνοής από Χρόνια Ρινική Απόφραξη ειδικά κατά τον ύπνο. Ο ειδικός Χειρουργός ΩΡΛμπορεί εύκολα να εντοπίσει τα ρινολογικά προβλήματα με τον Ενδοσκοπικό Έλεγχο της Μύτης του Φάρυγγα και του Λάρυγγα. Τα συνήθη αίτια είναι οι Ρινικοί Πολύποδες, το Σκολιωτικό Ρινικό Διαφραγμα, η Υπερτροφία των Αδενοειδών Εκβλαστήσεων “ Κρεατάκια “, η Υπερτροφία των Ρινικών Κογχών και η Χρόνια Ιγμορίτιδα και Παραρρινοκολπίτιδα.
Στη Χρόνια Ρινοκολπίτιδα και Ιγμορίτιδα η δύσοσμη αναπνοή προκαλείται όχι μόνο από την ρινική απόφραξη αλλά και λόγω ανάπτυξης συνθηκών χρόνιας φλεγμονής και σήψης. Τα αναερόβια μικρόβια στους παραρρίνιους κόλπους λόγω του μεταβολισμού τους παράγουν πτητικά δύσοσμα θειούχα αέρια.
Επιπλέον, οι βλεννοπυώδεις εκκρίσεις που παράγονται καταλήγουν στον φάρυγγα και επιδεινώνουν τη δύσοσμη απόπνοια. Ο ασθενής συνήθως αναφέρει οπισθορινικές εκκρίσεις και μια οσμή σήψης, αντίστοιχη με αυτή μιας οξείας πυώδους αμυγδαλίτιδας. Στη Χρόνια Ρινοκολπίτιδα με Ρινικούς Πολύποδες η βλεννοπυώδης έκκριση είναι ακόμα πιο έντονη και συνεχής και ο ασθενής παρουσιάζει μια μόνιμη κακοσμία.
Χαρακτηριστική επίσης είναι η κακοσμία του στόματος σε άτομα που ροχαλίζουν και κοιμούνται με το στόμα ανοιχτό το βράδυ. Ξηροστομία μπορεί ναπροκληθεί και από σοβαρές παθήσεις όπως ο διαβήτης, το σύνδρομο Sjögren και μετά από ακτινοβολίες ή χημειοθεραπεία.
Η χρόνια επίμονη κακοσμία θα πρέπει να διερευνάται και για αμιγώς ιατρικούς λόγους. Στο 10% των περιπτώσεων προκαλείται από σοβαρές παθήσεις όπως η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική ανεπάρκεια, οι ηπατοπάθειες και ο καρκίνος.
Κακοήθεις όγκοι στο στόμα, στη μύτη, στο φάρυγγα και στο λάρυγγα προκαλούν μια σηπτική δύσοσμη απόπνοια, η οποία θα πρέπει να κινητοποιήσει τον ασθενή
Κακοσμία του Στόματος στα Παιδιά
Η δυσοσμία του στόματος είναι συχνή στα παιδιά, πρόβλημα που συνήθως αναστατώνει την οικογένεια. Συνήθως οφείλεται σε υπερβολική αύξηση των μικροβίων στη στοματική κοιλότητα από τη χρόνια Στοματική Αναπνοή και τη Ξηροστομία λόγω ρινικής απόφραξης. Η Υπερτροφία των Αδενοειδών Εκβλαστήσεων “ Κρεατάκια “, η Υπερτροφία των Ρινικών Κογχών και οι Υπερτροφικές Αμυγδαλές είναι οι συνηθέστερες αιτίες. Η Χρόνια Κρυπτική Αμυγδαλίτιδα και οι Αμυγδαλόλιθοι είναι μια συχνή πάθηση και στη παιδική ηλικία και σχετίζεται με την δυσάρεστη μυρωδιά του στόματος. Η σηπτική απόπνοια είναι ακόμα πιο έντονη όταν συνυπάρχει ρινική απόφραξη.
Στα μικρά παιδιά αιτία της κακοσμίας μπορεί να είναι και ένα ξένο σώμα στη μύτη που δεν έγινε αντιληπτό απ τους γονείς. Η παραμονή του εντός της μύτης προκαλεί φλεγμονή και έντονη βλεννοπυώδη έκκριση η οποία είναι εξαιρετικά δύσοσμη. Συνήθως η δυσοσμία είναι αυτή που κινητοποιεί τους γονείς και ανακαλύπτουμε το ξένο σώμα. Όπως και στους ενήλικες θα πρέπει να γίνει διερεύνηση για γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, σακχαρώδη διαβήτη και οδοντιατρικά προβλήματα.
Διάγνωση και Διερεύνηση
Το ιατρικό ιστορικό και η πλήρης ΩΡΛ εξέταση με Ενδοσκόπηση της Μύτης, του Φάρυγγα και του Λάρυγγα είναι εξαιρετικά σημαντικά για την εντόπιση της αιτίας του προβλήματος. Ο γιατρός θα πρέπει να αποκλείσει σοβαρές παθήσεις που συνδέονται με τη Χαλίτωση, αλλά και συνήθειες που μπορεί να επιβαρύνουν το πρόβλημα.
Ο ειδικός ΩΡΛ μπορεί εύκολα να εντοπίσει τα ρινολογικά προβλήματα που προκαλούν στοματική αναπνοή και ξηροστομία με τον Ενδοσκοπικό Έλεγχο
Ο Ενδοσκοπικός Έλεγχος Για Δυσοσμία του Στόματος
Η βασική διαγνωστική εξέταση για τον έλεγχο της Χαλίτωσης είναι η Ενδοσκόπηση
Η ενδοσκόπηση της μύτης, του φάρυγγα και του λάρυγγα είναι μια σύγχρονη, ανώδυνη και με μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια εξέταση. Γίνεται στο ιατρείο με άκαμπτο ή εύκαμπτο ενδοσκόπιο συνήθως κατόπιν ήπιας τοπικής αναισθησίας. Είναι ασφαλής, γρήγορη και καλώς ανεκτή από παιδιά και ενήλικες. Δεν έχει επιπλοκές, διαρκεί μόλις λίγα λεπτά και δεν απαιτείται κάποια προετοιμασία. Το Εύκαμπτο Ενδοσκόπιο με ειδικούς μικρο-χειρισμούς μπορεί να διεισδύσει και στα πιο δύσκολα σημεία επιτρέποντας τον ενδελεχή έλεγχο του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και να μεταφέρει λεπτομερή εικόνα και βίντεο υψηλής ανάλυσης σε οθόνη Full HD.
Ο ασθενής, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να συμμετέχει στην εξέταση και να παρακολουθεί στην οθόνη την ενδοσκοπική εικόνα. Έχει τη δυνατότητα να μιλάει κανονικά καθώς ο γιατρός εξηγεί τα ευρήματα και να διαμορφώνει τη δική του άποψη για το αποτέλεσμα της εξέτασης. Η αναλυτική παρουσίαση των κλινικών ευρημάτων επιτρέπει τη σύγκριση τους προ και μετά τη χειρουργική επέμβαση και βελτιώνει τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρού και ασθενή.
Τα συνήθη αίτια είναι οι Ρινικοί Πολύποδες,η Χρόνια Ιγμορίτιδα και Παραρρινοκολπίτιδα, το Σκολιωτικό Ρινικό Διαφραγμα, η Υπερτροφία των Αδενοειδών Εκβλαστήσεων “ Κρεατάκια “ και η Υπερτροφία των Ρινικών Κογχών.
Ο ενδελεχής έλεγχος της στοματικής κοιλότητας μπορεί να αποκαλύψει εστίες σήψης στις αμυγδαλές, τη γλώσσα και τα δόντια. Οι Αμυγδαλικές Κρύπτες και οι Αμυγδαλόλιθοι είναι τα πιο συνήθη ευρήματα.
Ο καρκίνος της στοματικής κοιλότητας, των αμυγδαλών, του φάρυγγα και του λάρυγγα και η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση θα αποκλειστούν με την ενδοσκόπηση του ανώτερου αναπνευστικού.
Σε επιλεγμένα περιστατικά θα χρειαστεί περαιτέρω διερεύνηση με αιματολογικές εξετάσεις ή απεικονιστικό έλεγχο.
Θεραπεία
Η αντιμετώπιση καθορίζεται από τα ιδιαίτερα προβλήματα του κάθε ασθενή και εξατομικεύεται βάσει των ευρημάτων της κλινικής εξέτασης. Ειδικές παθολογικές καταστάσεις θα πρέπει να θεραπεύονται άμεσα και αποτελεσματικά. Ο ασθενής συνήθως ακολουθεί βασικές οδηγίες στοματικής υγιεινής όπως η καθημερινή φροντίδα των δοντιών, η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή συγκεκριμένων τροφών που επιδεινώνουν το πρόβλημα.
Η ξηροστομία και η στοματική αναπνοή διορθώνεται με χορήγηση αποσυμφορητικών της μύτης και όταν επιμένει με χειρουργική διόρθωση της ρινικής απόφραξης.
Τα συχνότερα προβλήματα της μύτης είναι η Χρόνια Ιγμορίτιδα , οι Ρινικοί Πολύποδες , η Χρόνια Αδενοειδίτιδα και το Στραβό Ρινικό Διάφραγμα
Η κρυπτική αμυγδαλίτιδα και οι αμυγδαλόλιθοι αντιμετωπίζονται χειρουργικά με αμυγδαλεκτομή.
Περισσότερα για την
Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση συνήθως ελέγχεται με αλλαγή της δίαιτας και φαρμακευτική αγωγή.